Door: Marjolein Odekerken Verwey-Jonker Instituut
Volgens het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) hebben ruim 400.000 jongeren tussen de 18 en 26 jaar ernstige betalingsproblemen. Een groot deel van deze jongeren heeft inmiddels schulden opgebouwd. Dat blijkt uit de Schulden Monitor van kredietregistratiebureau BKR. Schulden zorgen ervoor dat je als jongere moeilijk aan je toekomst kunt bouwen. Om deze jongeren goed te kunnen helpen bij hun geldproblemen is onderzoek nodig, waaronder onderzoeken hoe jongeren effectief bereikt en begeleid willen worden. Hiervoor hebben het Verwey-Jonker Instituut en Save the Children de handen ineengeslagen met jongeren zelf die deelnamen aan jongereninterventies. In dit onderzoek zijn verschillende jongereninterventies gericht op het voorkómen van (mogelijke) betalingsachterstanden onderzocht.
Aanpak van de samenwerking
Het Verwey-Jonker Instituut is een onafhankelijke, landelijk werkende stichting in Utrecht voor onderzoek, advies en innovatie op sociaal-maatschappelijk terrein. In samenwerking met de internationale kinderrechtenorganisatie Save the Children is een kwalitatief onderzoek gedaan. Er is onderzocht wat nu écht werkt om jongeren met (mogelijke) betalingsachterstanden en/of schulden te bereiken en te begeleiden. Uniek aan dit onderzoek is dat jongeren zelf gevraagd is naar wat zij denken dat hen zou helpen. De uitkomsten van dit onderzoek zijn te vinden in het rapport Werkzame elementen bij jongereninterventies, gericht op het voorkómen van (mogelijke) betalingsachterstanden: voor en door jongeren. Lees hieronder hoe de onderzoekers het onderzoek hebben aangepakt en welke lessen zij hebben geleerd.
-
Wederzijds vertrouwen van onderzoekers en jongeren opbouwen
We hebben op een zorgvuldige manier gehandeld om in contact te komen met jongeren die deelnamen aan de interventies. In overleg met de betrokken begeleiders van de interventies is afgesproken dat zij tijdens een contactmoment een verscheidenheid aan jongeren kort op de hoogte zouden brengen van het onderzoek. Zo kregen de jongeren op een laagdrempelige en vertrouwelijke manier te horen over het onderzoek. En zij kregen daarbij ook de kans om wel of niet mee te werken. Bij de selectie van jongeren is rekening gehouden met verschillende categorieën zoals leeftijd, geslacht, tijdsduur waarin ze de interventie krijgen aangeboden en hoogte van de schulden. Eveneens hebben de begeleiders gekeken of de situatie van de jongeren voldoende ‘stabiel’ was om aan het onderzoek mee te kunnen werken. Het belang van de jongeren stond daarbij voorop. De jongeren konden aangeven of zij meer over het onderzoek wilden weten en of zij eventueel eraan mee wilden werken. Indien de jongeren hier positief tegenover stonden, kregen zij een flyer met daarin informatie over het onderzoek. Deze informatie was erg laagdrempelig; in gemakkelijke taal werd uitgelegd wat de bedoeling was. Daarbij is rekening gehouden met een lage taalvaardigheid en/of jongeren met een licht verstandelijke beperking. In de flyer stond duidelijk dat de jongeren anoniem zouden blijven en dat het gesprek erop gericht was om hun ervaringen met de geboden hulp te delen. Vervolgens hebben de begeleiders op een later contactmoment aan de jongeren gevraagd of zij mee wilden doen en zo ja, of zij hun contactgegevens mochten delen met de onderzoekers.
-
Communicatie op de jongeren afstemmen
De begeleiders staan dicht bij de jongeren en hebben vanwege hun vertrouwensband de onderzoekers geïntroduceerd. Hierdoor was de eerste drempel weggenomen. De onderzoekers van het Verwey-Jonker Instituut hebben vervolgens de jongeren benaderd via de telefoon, mail en WhatsApp. Dat maakte het contact laagdrempelig. Het lukte niet altijd om ook daadwerkelijk contact met de jongeren te krijgen. Er zijn meerdere pogingen gedaan om hen te benaderen. De jongeren vonden het vaak handig dat de afspraken van de gesprekken via de app werden bevestigd.
-
Cadeaubon als bedankje voor de medewerking van de jongeren
De interviewgesprekken vonden plaats op momenten waarop het de jongeren zelf goed uitkwam. Vaak was dit pas halverwege de ochtend of bijvoorbeeld aan het begin van de avond (na school/werk). Ook is gevraagd wat de jongeren zelf prettig vonden: een telefonisch interview of een interview via Facetime of WhatsApp. De gemaakte afspraken gingen soms niet door, bijvoorbeeld omdat ze werden afgezegd of omdat er niet werd opgenomen. Hierna zijn vaak nieuwe afspraken gemaakt totdat alle jongeren waren gesproken. Als bedankje voor deelname ontvingen de jongeren een digitale cadeaubon.
[Voor alle geleerde lessen uit samenwerking, zie PDF]
Extra skills van de onderzoekers
Het is mooi om te zien dat deze werkzame elementen van het doen van het onderzoek later ook weer terugkomen bij de werkzame elementen van de verschillende jongereninterventies. De onderzoekers leerden dat het effectief bereiken en begeleiden van jongeren om extra skills vraagt. De jongeren zelf waren dankbaar voor de ontvangen hulp, ze waren eerlijk (ook over wat nog beter zou kunnen) en ze namen de tijd om hun ervaringen te delen en hun verhaal te doen.
Meer informatie
Wij zijn benieuwd naar jullie reacties. En wil je nou meer weten lees dan het rapport Werkzame elementen bij jongereninterventies, gericht op het voorkómen van (mogelijke) betalingsachterstanden: voor en door jongeren. Dit onderzoek is onderdeel van het project ‘Eerder uit de schulden: wat werkt?’. In dit project vinden diverse onderzoeken plaats die kijken naar de effectiviteit van interventies in de schuldhulpverlening. Meer informatie over dit project en alle publicaties vind je hier. Voor reacties en/of vragen kun je mailen naar Anne-Ruth van Leeuwen, e-mailadres: info@schuldenenincasso.nl. Eerder uit de schulden is gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) met betrokkenheid van het ministerie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het kader van de NWA ronde Schulden en Armoede.
