Een nieuw ontwikkelde budgetcursus, waarin veel aandacht is voor de onderwerpen die cursisten zelf aandragen, zorgt voor meer financiële kennis en vaardigheden en gezonder financieel gedrag. Cursisten geven aan dat het volgen van de cursus meerwaarde voor ze heeft: door het volgen van de cursus hebben zij (meer) financiële vaardigheden, kunnen zij beter omgaan met geld en kunnen zij zich er beter toe zetten om hun geldzaken bij te houden.
In samenwerking met Avres, Werk en Inkomen Lekstroom, de gemeente Zwolle, de Sociale Dienst Drechtsteden en Buurtteams Utrecht hebben het lectoraat Schulden en Incasso van de Hogeschool Utrecht en leerstoelgroep Urban Economics van de Wageningen Universiteit de effectiviteit van budgetcursussen onderzocht. Het project is gesubsidieerd door ZonMw. Er is in dit onderzoek voor gekozen om twee verschillende typen cursussen mee te nemen: de traditionele budgetcursus en een aangepaste cursus. Bij de traditionele budgetcursus ligt de nadruk op de overdracht van kennis en vaardigheden. De lessen van deze cursus kennen in principe een vaste opbouw: de onderwerpen staan bij de start van de cursus vast. Voor dit onderzoek is deze traditionele cursus doorontwikkeld, waarbij gebruik is gemaakt van inzichten uit de gedragswetenschappen. Bij deze aangepaste cursus is meer aandacht voor het handelen van de cursisten in het dagelijks leven. De cursisten bepalen in de eerste les onder andere gezamenlijk welke onderwerpen zij in de vervolglessen willen bespreken.
Het onderzoek
Om te onderzoeken of de aangepaste cursus meer effect heeft op de kennis, kunde en handelen van de deelnemers hebben zowel de cursisten van de traditionele cursus als van de aangepaste cursus voorafgaand en zes maanden na deelname aan de budgetcursus een uitgebreide vragenlijst ingevuld. Ook is er gebruik gemaakt van een controlegroep. In de controlegroep zaten mensen die zich ook hadden opgegeven voor een cursus, maar zij kregen pas na zes maanden de cursus aangeboden. Bij de analyse is gekeken of de cursisten die de aangepaste cursus kregen aangeboden meer vooruit zijn gegaan dan de cursisten van de traditionele cursus of de controlegroep. Cursisten die de aangepaste budgetcursus hebben gevolgd gaan door de cursus (meer) vooruit op financiële kennis en vaardigheden en financieel gedrag. De aangepaste budgetcursus is dus effectiever dan geen budgetcursus. Er zijn echter geen robuuste significante verschillen tussen de cursisten van de aangepaste en traditionele budgetcursus gevonden. Met dit onderzoek is dan ook niet vastgesteld dat de aangepaste cursus effectiever is dan de traditionele cursus.
Delen van ervaringen
Uit de kwalitatieve interviews blijkt dat cursisten aangeven dat ze het meest hebben geleerd van het delen van ervaringen en het zelf aan de slag zijn met hun financiën. De cursisten benoemen dat ze van elkaar leren doordat ze herkenning bij elkaar vinden. Daarnaast noemen met name cursisten van de aangepaste budgetcursus dat zij meer vertrouwen hebben in het kunnen behalen van de door hen gestelde doelen. Dat zit vooral in hoe ze het doel formuleren en klein kunnen maken.
Rapport en handreiking
Naar aanleiding van het onderzoek zijn twee publicaties verschenen. In het onderzoeksrapport ‘Effectiviteit van de budgetcursus. Onderzoek naar de effecten van twee verschillende budgetcursussen’ leest u meer over de onderzoeksopzet, -methodiek, – analyses en uitkomsten. In de handreiking ‘Wat werkt bij een budgetcursus? Praktische handvatten voor het geven van een budgetcursus’ staan de geleerde lessen beschreven. Hierin komt onder meer aan de orde wat cursisten zeggen dat zij belangrijk vinden, wat de eisen zijn aan een trainer en wat belemmerende factoren zijn bij het geven van een budgetcursus.
De traditionele budgetcursus was gebaseerd op de cursus ‘Omgaan met Geld’ uit 2017 van het Nibud. Het Nibud heeft mede op basis van dit onderzoek de materialen voor de budgetcursus ‘Omgaan met geld’ aangepast. Meer informatie is te vinden op https://www.nibud.nl/beroepsmatig/lesmateriaal-omgaan-met-geld-geheel-vernieuwd/
