Onderzoek van het lectoraat Schulden en Incasso laat zien dat 1 op de 5 hbo-studenten moeite heeft om rond te komen. Zo komt 21% van de hbo-studenten (heel) moeilijk rond en 43% heeft te maken met achterstanden of kan geen geld meer opnemen. Studenten vinden dat hogescholen een taak hebben in het ondersteunen bij geldzorgen. Er is nu vaak te weinig aandacht voor deze geldzorgen en de invloed die dit heeft op de studieprestaties.
Dit blijkt uit het onderzoek dat vandaag is gepubliceerd door het lectoraat Schulden en Incasso van Hogeschool Utrecht. Het lectoraat deed onderzoek naar de financiële problematiek onder hbo-studenten. Ruim 4.900 studenten van vijf verschillende hogescholen zijn voor het onderzoek ondervraagd. Een van de belangrijkste uitkomsten van dit onderzoek is dat studenten aangeven dat zij vinden dat er te weinig aandacht is voor geldzorgen onder studenten en de invloed die dit heeft op de studieprestaties. Het signaleren en bespreken van geldzorgen door hbo-medewerkers wordt gemist.
Impact moeilijk rondkomen
17% van de studenten geeft aan moeilijk rond te komen, 4% komt heel moeilijk rond en 39% geeft aan niet makkelijk, maar ook niet moeilijk rond te komen. Dat studenten moeilijk rondkomen wijten ze zelf aan de hoge studiekosten en de beperkte inkomsten. Moeilijk rondkomen heeft impact op het leven van de studenten.
Zo geeft 18% van de studenten die (heel) moeilijk rondkomen aan dat ze vaak of altijd hoofdpijn hebben door de financiële zorgen. En 23% geeft aan dat ze vaak of altijd moeilijk kunnen slapen door de zorgen. De studie lijdt ook onder de geldzorgen. Van de studenten die heel moeilijk rondkomen geeft de helft aan wel eens te denken aan stoppen met de opleiding vanwege de geldzorgen. Bij de groep die moeilijk rondkomt is dat ruim een kwart (27%). Ook zegt 38% van de groep studenten die heel moeilijk rondkomt dat ze vaker colleges missen en 63% dat ze zich minder goed kunnen concentreren door de geldzorgen. Bij de groep die moeilijk rondkomt is dit respectievelijk 19 en 32%.
Financiële problemen & zorgen om studielening
Bij 43% van de studenten was er in meer of mindere mate sprake van de financiële problemen. Deze groep heeft ten minste één van de volgende gebeurtenissen meegemaakt: een brief ontvangen van een incassobureau of deurwaarder, een betalingsregeling getroffen voor een openstaande rekening, geen geld meer kunnen opnemen in de afgelopen drie maanden en/of ooit een betalingsregeling getroffen met de hogeschool. Zo gaf 21% van de studenten aan dat zij in de afgelopen drie maanden ten minste één keer niet konden pinnen.
Van de hbo-studenten die een lening en/of collegegeldkrediet bij DUO hebben, maakt ruim driekwart (77%) zich zorgen over deze lening. 28% ervaart vaak zorgen en 49% maakt zich soms zorgen. Bijna de helft van deze groep heeft een lening en/of collegegeldkrediet bij DUO. Een derde weet niet hoe hoog deze lening is.
Ondersteuning van studenten
64% van de studenten vindt het een taak van de hogescholen om te helpen als er geldzorgen zijn. Hoewel de hogescholen in dit onderzoek aandacht hebben voor financiële problematiek, is dit vaak erg reactief. Studenten met financiële problemen geven aan juist een proactieve houding te wensen. Ook blijft een groot deel van de financiële zorgen onopgemerkt.
De formele begeleidingsstructuur van hogescholen lijkt sterk op elkaar. Op elke hogeschool is er sprake van een eerste lijn van medewerkers die studenten dagelijks zien en spreken, en een tweede lijn. De eerste lijn zou financiële zorgen in een vroegtijdig stadium kunnen oppikken, echter financiële problemen worden slechts sporadisch gesignaleerd door medewerkers in de eerste lijn (de studieloopbaanbegeleiders en docenten). Hbo-medewerkers constateren dat er een aantal belemmeringen zijn waardoor zij nu niet voldoende in staat zijn financiële problemen te signaleren en aan te pakken. Een van deze belemmeringen is tijdgebrek, de tijd die studieloopbaanbegeleiders hebben is vaak beperkt tot enkele uren per jaar per student. Andere belemmeringen zijn onder andere vraagverlegenheid rond en onvoldoende kennis over financiële problematiek en onbekendheid met interne mogelijkheden en suboptimale interne doorverwijzing. Ook speelt dat niet iedere hbo-medewerker vindt dat het bij hun taak behoort om financiële problemen te signaleren en bespreekbaar te maken.
Signalen
Gezien de grote impact die geldzorgen hebben op de studenten, is het belangrijk dat geldzorgen en financiële problemen vroegtijdig worden gesignaleerd en aangepakt. Hbo-medewerkers hebben hierin volgens het lectoraat Schulden en Incasso wel degelijk een signalerende en doorverwijzende rol. De volgende signalen zijn benoemd door hbo-medewerkers:
- Veel werken
- Het missen van lessen
- Niet alle studieboeken hebben
- Dalende cijfers
- Zorgen en stress
- Niet meedoen aan sociale activiteiten
- Storno’s van lesgeld met onvoldoende saldo als reden
- Niet deelnemen aan studiereizen
- Weinig studiepunten hebben behaald, en toch ingeschreven blijven staan (studiefinanciering nodig als inkomstenbron)
- Nadenken over stoppen met de studie
Workshops
Het lectoraat wil hbo-medewerkers daarom gaan ondersteunen bij het herkennen en bespreken van signalen van financiële zorgen onder studenten. Vanaf 1 maart 2019 biedt het lectoraat daarom de workshop “Geldzorgen signaleren en bespreken” aan.
Magazine
Daarnaast verschijnt 18 februari het gratis magazine Studeren zonder financiële zorgen. Het magazine bevat de resultaten van het onderzoek, interviews met studenten in geldzorgen en praktische tips en handvatten om geldzorgen te signaleren en te bespreken. Dit magazine wordt verspreid binnen alle hogescholen. Het magazine is vanaf 18 februari ook online te bekijken. Bent u medewerker op het hbo en wilt u graag een aantal magazines ontvangen, neem dan contact met ons op.
Het magazine is vanaf 18 februari in pakketten van 25 exemplaren op te vragen via schuldpreventie@hu.nl. Onderaan deze pagina ziet u vast een voorproefje van de cover van het magazine!
Meer informatie over het onderzoek en de workshops vindt u op onze speciale themapagina.
Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
