Vraag 1: Waar.
De onderzoekers Shafir en Mullainathan hebben aangetoond dat door de dynamiek van schaarste mensen ander gedrag vertonen en andere beslissingen nemen, dan wanneer dit niet speelt. We hebben allen een soort ‘mentale bandbreedte’. Hoe meer van onze ‘bandbreedte’ wordt ingenomen door bijvoorbeeld zorgen rondom schulden, hoe minder bandbreedte overblijft voor andere (belangrijke) zaken. Door de dynamiek van schaarste wordt er dus beslag gelegd op een deel van de mentale bandbreedte, maar ook op het vermogen tot zelfcontrole. Daarnaast kan het IQ (tijdelijk) dalen, gemiddeld tot wel 13 punten. Daarmee neemt de kwaliteit van de besluitvorming af. Gevolg is ook dat mensen meer bij de dag gaan leven. Er worden keuzes gemaakt die op de korte termijn een voordeel opleveren, maar vaak op de lange termijn niet gunstig zijn. Dit komt omdat de lange termijn niet wordt overzien. Zie ook de werkwijzer impact.
Vraag 2: Binnen de schaarste dynamiek zien mensen zichzelf steeds minder als de oplossing voor hun eigen probleem. Dit komt mede door meerdere faalervaringen. Als je meerdere keren meemaakt dat iets je niet lukt, krijgen je hersenen de boodschap ‘dit lukt je niet’ en daarmee neemt het geloof in eigen kunnen af. Als professional kan je iemand ondersteunen door te werken aan het opbouwen of verstreken van het vertrouwen in zijn/haar eigen kunnen. Het helpt ook om de schaarste op te heffen, zodat er letterlijk meer ‘mentale bandbreedte’ ontstaat om te werken aan een oplossing voor de schuldproblemen. Zie ook de werkwijzer impact.
Vraag 3: Waar.
Dit heeft te maken met de ontwikkeling van de executieve (uitvoerende) functies. Mensen die opgroeien in bijvoorbeeld armoede, of binnen een onstabiel gezin ontwikkelen een andere hersenstructuur, met name in de prefrontale cortex, dan mensen die in een stabiele situatie opgroeien. De prefrontale cortex is essentieel voor de ontwikkeling van uitvoerende functies. Dit zijn functies die we in het dagelijks leven hard nodig hebben om ons leven succesvol te leiden. Langdurige stress kan leiden tot onderontwikkeling van de prefrontale cortex en daarmee de uitvoerende functies. Mensen kunnen dus het gedrag, wat nodig is voor de oplossing van het probleem, niet vertonen, omdat zij niet of in mindere mate beschikken over de capaciteiten (uitvoerende functies). Alleen als er door professionals ondersteuning wordt geboden in het aanleren of versterken van de uitvoerende functies kan er gewerkt worden aan een duurzame oplossing. Zie ook de werkwijzer impact.
Hoeveel vragen heeft u juist beantwoord?